Jak ubrać się na pogrzeb w upalny dzień. Jak zachować się na pogrzebie

(Edit z lipca 2020 - w Bialconie pojawiło się kilka modeli czarnych sukienek o sensownym składzie i długości do kolana.)

***

Prawda jest taka, że w tej chwili na pogrzeb można pójść ubranym absolutnie dowolnie. Ten wpis jest jednak dla tych z nas, które chcą pójść na szczególnie trudny – bo letni – pogrzeb ubrane bez zarzutu.

***

Przynajmniej w większych i średnich miastach coraz częściej odchodzi się od czerni na pogrzebach, i coraz częściej też, mam wrażenie, uważa się za niewłaściwe krytykowanie niestosownie ubranych żałobników. Dla każdego znajdzie się jakieś wytłumaczenie; wiek (młodość, ale nie tylko – ludzie starsi często ubierają się na pogrzeby nonszalancko, nie tylko z powodu braków w garderobie), stopień pokrewieństwa z osobą zmarłą (tak bardzo bliski, jak i jego brak), temperatura w dniu pogrzebu (brak ubrania na zimno i na upał), bądź inne priorytety (nie będę kupować czarnej torebki na jeden raz). (O wymówkach napiszę niedługo osobny post.)

Można też spojrzeć na to inaczej; w momentach smutku znajdujemy pocieszenie w tym, co spodziewane i znajome – stąd jedzenie na stypach to najczęściej „comfort food”, czyli – za Wikipedią – jedzenie znajome, nostalgicznie kojarzące nam się z dzieciństwem, wysokokaloryczne, bogate w węglowodany i raczej nieskomplikowane.

Podobnie nieskomplikowane są zasady kierujące tym, jak ubierać się na pogrzeb. Wszyscy wiemy, że najwłaściwszym kolorem na pogrzeb jest czerń, ale kiedy nie mamy w szafie czarnego zestawu, bądź warunki (takie jak bardzo wysokie temperatury) nie sprzyjają włożeniu czarnego stroju, zaczynamy zastanawiać się nad tym, jak wybrnąć z sytuacji.

Jeśli masz wątpliwości, ubierz się tak, jak ubrałabyś się na rozmowę w sprawie pracy – czyli formalnie i starając się okazać strojem szacunek osobie zmarłej i jej rodzinie – tylko w możliwie ciemnym wydaniu.

Sir Hardy Amies (1909-2003), guru brytyjskiej mody męskiej i oficjalny krawiec królowej Elżbiety II od momentu jej wstąpienia na tron w 1952 r. aż do 1989 r., pisał, że co prawda idealnym kolorem na pogrzeb jest czerń, ale granat i ciemna szarość są jak najbardziej akceptowalne, że pogrzeb całkowicie uzasadnia prośby o pożyczenie czarnego garnituru, „a każdy jakoś znajdzie białą koszulę, czarny krawat i buty” (48). Genevieve Dariaux, autorka wydanego w 1964 roku poradnika Elegance, radziła, co następuje:

„Nawet nie będąc członkiem najbliższej rodziny, powinnaś ubrać się na czarno, a przynajmniej w te z posiadanych ubrań, które są najciemniejsze i najbardziej neutralne, i nie zakładać biżuterii.” (95)

W przypadku kobiety „zestaw zero” stanowiłyby:

• Możliwie formalne: sukienka lub zestaw spódnica/góra lub zestaw spodnie/góra w kolorach czarnym/ z dużym komponentem czerni lub szarym (w możliwe ciemnym odcieniu) lub granatowym. Kolejność kolorów jest nieprzypadkowa: czerń w naszym kręgu kulturowym jest bezsprzecznie najwłaściwszym kolorem na pogrzeb, a granat, poza najciemniejszymi i najbardziej stłumionymi odcieniami, kojarzy się jednak z pracą; lepiej wypada grafit. Serdecznie polecam wiskozowe sukienki do kolana z rękawem, spełniające wszystkie te wymagania, miększe od większości bawełen i nie budujące na ciele zbędnych warstw.

• Czarne buty z pełnymi noskami; widziałam na cmentarzu panie w srebrnych i kolorowych sandałkach ze zrobioną na lato neonową lub czerwoną hybrydą, i to naprawdę nie jest to, szczególnie w przypadku brnięcia przez świeże, piaszczyste kwatery cmentarza.

• Rajstopy, przy czym czarne sprawią, że będziemy wyglądać jak pogrążone w wyjątkowo głębokiej żałobie najbliższe krewne. (Pięćdziesiąt pięć lat temu Genevieve Dariaux pisała, że stylową, ubraną w czerń paryżankę od kobiety w żałobie odróżniają jedynie cieliste pończochy.)

• Czarna torebka (którą w odróżnieniu od butów można pożyczyć od koleżanki).

Jeśli nasz strój nie będzie ciemny, dodatki możemy zmienić na korespondujące w możliwie ciemnym kolorze, ale czarne dodatki nadadzą innemu niż czarny ubiorowi stosowne tło.

Na cmentarz w upalny dzień przyda się dodatkowo czarny parasol i/lub ciemne okulary o klasycznych, ciemnych szkłach i prostych, czarnych lub ciemnobrązowych oprawkach (w których jednak lepiej nie siedzieć w kościele lub na stypie).

Unikaj ubrań z poliestru i poliamidu. Niestety, wiele letnich czarnych sukienek to sukienki o bardzo swobodnym lub młodzieżowym kroju, co nie pasuje do okazji. Jeśli uda Ci się znaleźć odpowiednią czarną/ grafitową/ granatową sukienkę z wiskozy, bawełny lub lnu, kup ją bez wahania, choćby po to, by nie musieć następnym razem zastanawiać się, co włożyć na jakąś formalną letnią okazję.

Neutralność stroju oznacza:

• Brak elementów konotowanych seksualnie – lepiej będą wyglądać czółenka na rozsądnym słupku niż zabójcze szpile, neutralny manicure, brak koronek (niestety częstych w wykończeniu czarnych sukienek). Warto pamiętać, że koronki już dawno z symbolu statusu stały się symbolem seksu, i rzadko kiedy podwyższają rangę stroju.

• Zakryty dekolt, kolana i ramiona, brak ażurów i przejrzystości.

• Brak letnio-urlopowych akcentów, takich jak sandałki, letnie sukienki na ramiączkach, czy wzory szczególnie kojarzących się z radością i beztroską (ale też np. kraty).

• Stój raczej klasyczny, prosty, nieudziwniony. Pogrzeb nie jest sytuacją modową, starajmy się więc unikać bycia „pierwszą damą pogrzebu”. Jeśli zwykle nosimy się bardzo ekstrawagancko, z tej okazji bądźmy stonowaną wersją siebie.

Stosowny strój obowiązuje nas w szczególnym stopniu, jeśli:

• Jesteśmy blisko spokrewnieni lub związani długoletnią przyjaźnią z osobą zmarłą, będziemy szli za trumną wraz z rodziną;

• Poproszono nas, byśmy brali udział w ceremonii w szczególny sposób, np. czytając wspomnienie o osobie zmarłej;

• Reprezentujemy organizację, z którą w jakiś sposób związany był zmarły.

• Zmarły był osobą publiczną, a pogrzeb ma w związku z tym szczególną rangę.

***

Kilka rzeczy, o których (prócz stroju) warto przypomnieć, jeśli pogrzeby zdarzają się w Twoim życiu sporadycznie:

Kwiaty najlepiej zamówić samemu, zamiast zdawać się na rodzinę, inaczej ryzykujesz, że wiązanka/ wieniec będzie za mała/ za duża lub anonimowa (jeśli chcesz uniknąć podpisanej wstęgi, możesz poprosić o dołączenie kartki do kwiatów, ale w polskich warunkach szansa, że ktoś ją zauważy, jest znikoma). O wielkości kompozycji kwiatowej decydują m.in. czynniki decydujące o stopniu formalności naszego ubioru, które wyszczególniłam powyżej, ale też np. to, czy śmierć nastąpiła niespodziewanie, w młodym wieku itp.

Na pogrzeb nie wypada się spóźnić; wejdź do kościoła kilka minut przed mszą, cicho, i wybierz miejsce pamiętając, że miejsca bliżej ołtarza zarezerwowane są dla rodziny i przyjaciół zmarłego. Jeśli się spóźnisz, wejdź w ławkę z bocznej nawy.

Często składając kondolencje nie wiemy, co powiedzieć ani co zrobić (dla mnie np. trudny był pogrzeb tragicznie zmarłej przyjaciółki, na którym rozkleiłam się składając kondolencje jej synowi, i miałam po tym poczucie strasznej gafy). W ostateczności można uściskać przyjmujących kondolencje członków rodziny zmarłego, nie mówiąc nic. Można też powiedzieć:

• „Bardzo mi przykro z powodu Waszej straty.”
• „Jeśli mogę Ci w jakikolwiek sposób pomóc, daj znać” lub „Możesz na nas liczyć” (ale tylko jeżeli faktycznie tak jest).
• „Była niezwykłą osobą.”
• „Myślimy o was.”
• „Twój ojciec był dla nas wszystkich przykładem.” (Post, str. 536)

Jeśli to możliwe, po ceremonii na cmentarzu zatrzymaj się na chwilę w skupieniu nad grobem.

Na stypie warto mieć wizytówkę, najlepiej prywatną (od kilku lat noszę się z tym, by je wreszcie zamówić...); jest prawie pewne, że spotkasz kogoś, z kim będziesz chciał odnowić kontakt, a wyciąganie wtedy telefonu i podawanie sobie numerów jest nie na miejscu.

Jeśli masz pod opieką młodszych członków rodziny lub członków dalszej rodziny, przedstawiaj ich innym; po ceremonii lub stypie dyskretnie wyjaśnij, kto jest kim. 

***

Przy pisaniu tego posta korzystałam z następujących źródeł: Etiquette Emily Post (wydanie XVII), Elegance Genevieve Antoine Dariaux, ABC of Men's Fashion Hardy'ego Amiesa oraz tej strony internetowej.

Zdjęcie tytułowe: Królowa Hiszpanii Letycja na pogrzebie szefa ochrony rodziny królewskiej.